Jako, że wspo­mnie­nia minio­ne­go objaz­du nauko­we­go wciąż są żywe, w dzi­siej­szym wpi­sie chcia­łam zapre­zen­to­wać jeden z zabyt­ków, któ­ry uda­ło mi się zwie­dzić pod­czas owej kształ­cą­cej podró­ży. Jak nie jestem spe­cjal­ną zwo­len­nicz­ką nowo­żyt­no­ści (cho­ciaż powo­li się do niej prze­ko­nu­ję), to tą reali­za­cją jestem napraw­dę zachwycona.

The memo­ries from my last jour­ney are still fresh. So today I would like to pre­sent ano­ther site which I saw on this instruc­ti­ve trip. In this case I’m tru­ly deli­gh­ted altho­ugh I’m not a big enthu­siast of Ear­ly Modern period (but I think I’m star­ting to like it more).

Pałac Bra­nic­kich w Bia­łym­sto­ku, gdzie obec­nie mie­ści się sie­dzi­ba Rek­to­ra­tu bia­ło­stoc­kiej Aka­de­mii Medycz­nej, na samym począt­ku był gotyc­ko-rene­san­so­wym zam­kiem rodzi­ny Wie­sio­łow­skich. Po kil­ku epi­zo­dach w histo­rii tego miej­sca, w koń­cu tra­fi­ło ono, po poto­pie szwedz­kim, w ręce Jana Kle­men­sa Bra­nic­kie­go. Pod­czas pierw­szej prze­bu­do­wy wyko­na­nej na pole­ce­nie ojca het­ma­na wiel­kie­go koron­ne­go, Ste­fa­na Miko­ła­ja, zamek został zmie­nio­ny w baro­ko­wą rezy­den­cję, a moder­ni­za­cję tę wyko­na­no pod kie­run­kiem archi­tek­ta Tyl­ma­na z Game­ren (kra­ko­wia­kom zna­ny jest on cho­ciaż­by z kościo­ła św. Anny, któ­ry zapro­jek­to­wał). Kolej­nych prze­bu­dów pała­cu, któ­re nastą­pi­ły już z pole­ce­nia Jana Kle­men­sa, doko­nał Jan Zyg­munt Dey­bel, archi­tekt kró­la Augu­sta II, a póź­niej, po jego śmier­ci Jakub Fon­ta­na, któ­ry nadał mu osta­tecz­ny kształt.

Bra­nic­ki Pala­ce in Bia­ły­stok is pre­sen­tly used as the headqu­ar­ters of rec­to­r’s offi­ce Medi­cal Aca­de­my. In its begin­nings this pla­ce was the gothic-rena­is­san­ce sty­le castle of fami­ly Wie­sio­łow­cy. After some time, the castle, after the Swe­dish Delu­ge, beca­me the pro­per­ty of Jan Kle­mens Bra­nic­ki. During the first recon­struc­tion the castle was rebu­ilt into a baro­que resi­den­ce. It has beco­me a headqu­ar­ters of Gre­at Crown Het­man fathe­r’s, Ste­fan Miko­łaj. The moder­ni­za­tion was car­ried out under the direc­tion of archi­tect Tyl­man van Game­ren (people from Kra­ków know him by the pro­ject of St. Anne church). Next moder­ni­za­tions of the pala­ce were made by Jan Zyg­munt Dey­bel the archi­tect of the king August II and after his death by Jakub Fon­ta­na. Fon­ta­na gave the resi­den­ce its final shape.

Pod­czas ostat­nie­go eta­pu moder­ni­za­cji, tj. z pole­ce­nia Jana Kle­men­sa, utwo­rzo­no ogrom­ny ogród przy­pa­ła­co­wy, któ­ry wzo­ro­wa­ny był na wer­sal­skiej reali­za­cji Andre Le Notre­’a oraz innych fran­cu­skich ogro­dach rezy­den­cjo­nal­nych. Nie wie­my, kto zapro­jek­to­wał ogród, ale wie­my kto zajął się pra­ca­mi inży­nie­ryj­no-hydrau­licz­ny­mi. W tym celu zatrud­nio­no fran­cu­za, Pier­re Ricaud de Tire­ga­il­le­’a, któ­ry wyko­nał tak­że rysun­ki ogro­du znaj­du­ją­ce się w Biblio­thèque Natio­na­le de Fran­ce. Autor­stwo zna­ko­mi­tej więk­szo­ści deko­ra­cji rzeź­biar­skiej ogro­du, jak i rzeźb w hal­lu przy­pi­sa­no war­szaw­skie­mu rzeź­bia­rzo­wi Jano­wi Chry­zo­sto­mo­wi Redlerowi.

In the last moder­ni­za­tion (by Jan Kle­mens) a huge pala­ce gar­den has been added. It was inspi­red by the Ver­sa­il­le­’s gar­den of Andre Le Notre and others french resi­den­tio­nal gar­dens. It’s unk­nown who desi­gned the gar­den in Bia­ły­stok. Plum­bing and engie­ering has been done by Pier­re Ricaud de Tire­ga­il­le who also made sket­ches the gar­den. The sket­ches are sto­ring in Biblio­thèque Natio­na­le de Fran­ce in Paris. The gre­at majo­ri­ty gar­de­n’s sculp­tu­res and sta­tu­es in hall were made by War­saw sculp­tor — Jan Chry­zo­stom Redler.

Jak to bywa­ło jed­nak z wie­lo­ma pol­ski­mi zabyt­ka­mi, pod­czas II woj­ny świa­to­wej pałac ten uległ prak­tycz­nie cał­ko­wi­te­mu znisz­cze­niu i w latach 1946–1960 został odbu­do­wa­ny, ale bar­dzo pospiesz­nie, stąd wnę­trza zre­kon­stru­owa­no nie­zbyt wier­nie. Ogro­dy w dal­szym cią­gu są odna­wia­ne, a od nie­daw­na może­my podzi­wiać nowy Pawi­lon Pod Orłem. W zasa­dzie zwie­dzać może­my teraz gór­ną część ogro­dów, któ­re i tak robią wra­że­nie, choć są jedy­nie malut­ką czę­ścią pier­wot­ne­go założenia.

As was the case with many polish resi­den­ces during the second world war the pala­ce in Bia­ły­stok was total­ly destroy­ed. The pala­ce has been resto­red in 1946–1960. It has been a rushed job tho­ugh so inte­riors were­n’t rebu­ilt faith­ful­ly. The gar­des still are being resto­red. Sin­ce recen­tly we can admi­re the new gaze­bo in polish know as Pavi­lion under the Eagle. We can visit only upper part of the gar­dens. It makes gre­at impres­sion howe­ver it’s only a small part of the ori­gi­nal plan.

Poni­żej zamiesz­czam plan uka­zu­ją­cy pier­wot­ne zało­że­nie pała­co­we, któ­re i tak zda­je się być lek­ko ucię­te z pra­wej stro­ny. Ogro­dy gór­ne na pla­nie ozna­czo­ne są jako 8 pro­sto­ką­ci­ków nad pała­cem przy liter­ce A.

Below I attat­ched a sche­ma­tic sho­wing the ori­gi­nal plan of the pala­ce and its sur­ro­un­dings which appe­ars to be cut a lit­tle on the right side. The upper gar­dens on the plan are mar­ked by 8 rec­tan­gles abo­ve the pala­ce (let­ter A).

http://www.ogrodbranickich.bialystok.pl/images/stories/historia/Plan-Bialegostoku-1765.jpg
http://www.ogrodbranickich.bialystok.pl/images/stories/historia/Plan-Bialegostoku-1765.jpg

4 Białystok 2 Pałac Branickich (3)

4 Białystok 2 Pałac Branickich (2)

4 Białystok 2 Pałac Branickich (21)

4 Białystok 2 Pałac Branickich (20)

4 Białystok 2 Pałac Branickich (15)

4 Białystok 2 Pałac Branickich (14)

4 Białystok 2 Pałac Branickich (13)
Pawi­lon Pod Orłem/Pavilion under the Eagle

Jan Kle­mens Bra­nic­ki, jak już wcze­śniej wspo­mnia­łam, był het­ma­nem wiel­kim koron­nym. Zna­ny jest ze swo­je­go zami­ło­wa­nia do sztu­ki fran­cu­skiej, co widocz­ne jest bar­dzo w bia­ło­stoc­kim pała­cu. Cho­ciaż był het­ma­nem, nie brał udzia­łu w żad­nej wal­ce, ale dla histo­rii sztu­ki jest on bar­dzo waż­ną posta­cią. Poza tym był nie­do­szłym kró­lem Polski!

Jan Kle­mens Bra­nic­ki, like I men­tio­ned befo­re, was the Gre­at Crown Het­man. He is known by his pas­sion for the french art which we can see in the pala­ce in Bia­ły­stok. Altho­ugh he was a het­man he never par­ti­ci­pa­ted in a sin­gle bat­tle. But in the histo­ry of art he is very impor­tant per­son. Also he is the a would-be king of Poland!

Oczy­wi­ście prze­pra­szam za jakość zdjęć. Mar­ne, ale wła­sne. Jeśli zain­te­re­so­wa­ni jeste­ście ogro­dem, odsy­łam do jego stro­ny inter­ne­to­wej, gdzie znaj­dzie­cie ład­ne foto­gra­fie i wię­cej histo­rii. No i oczy­wi­ście pole­cam rów­nież Biu­le­tyn histo­rii sztu­ki 1–4/2001, któ­ry w cało­ści poświę­co­ny został ogro­dom. Znaj­dzie­cie tam przy­naj­mniej trzy arty­ku­ły, w któ­rych mowa jest o Białymstoku.

Of cour­se I apo­lo­gi­ze for poor quali­ty of pho­tos. If you’re inte­re­sted the gar­den here is a link to a websi­te (unfor­tu­na­tel­ly only in Polish). The­re is also an artic­le in Biu­le­tyn Histo­rii Sztu­ki 1–4/2001. This volu­min is dedi­ca­ted enti­re­ly to gar­dens so you can find the­re at least three artic­les abo­ut Białystok.

Architektura, Rezydencjonalna Tags:

2 thoughts on “Wersal Podlasia/Versaille of Podlasie

    1. Powiem szcze­rze, że mnie też lek­ko przy­tło­czył, choć zwie­dza się go głów­nie z zewnątrz. Ogro­dy za to są cudow­ne i z tego co wyczy­ta­łam na stro­nie, coś tam się dalej dzie­je. Wia­do­mo, że całych nie odtwo­rzą, bo nie ma już na to w Bia­łym­sto­ku po pro­stu miej­sca, a przy­pusz­czam, że nawet jeśli by było, to z kolei fun­du­sze praw­do­po­dob­nie były­by zbyt skromne ;)

Dodaj komentarz

Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany. Wymagane pola są oznaczone *

Witryna wykorzystuje Akismet, aby ograniczyć spam. Dowiedz się więcej jak przetwarzane są dane komentarzy.